LİMONLU
LİMONLU
Mersin, Konya ve Antalya’yı birbirine bağlayan devlet karayolu üzerine, sayfiye bir yerde kurulu olan Limonlu kasabasının 2000 yılı verilerine göre nüfusu 5.173’tür. Limon bahçeleri ile süslü olan kasabada yaz mevsimi geldiğinde, nüfus 15 bin civarına çıkmaktadır. Kasabanın sahil şeridi, tatil siteleri ile çevrilidir. Denizle sınırı 3 bin metre olan kasabanın sahil şeridinin tamamında denize girilmektedir. Lemas çayının denize kavuştuğu yerde denize girenler, tatlı suda doğal duş almanın hazzını da yaşamaktadırlar.
Limonlu, tarihî kalıntıları ve doğal güzellikleriyle görenleri cezp edici bir yapıya sahiptir. Erdemli’ye 8 km, Mersin’e 45 km uzaklıktadır. Kasabaya ulaşım çok kolaydır, gece-gündüz her 5-10 dakikada, hem Erdemli’ye hem de Mersin’e araç bulmak mümkündür.
Kasabada yerleşim denizden 5 ile150 m yükseklikte kuruludur. Tipik Akdeniz iklimi süren Limonlu kasabasında yerleşim, sahil bandına yayılmış haldedir. Kasabada verimli tarım arazileri sahilden başlayarak 200 m rakıma kadar devam eder. Yerleşim alanlarının bittiği kuzeyden itibaren Akdeniz’e has bitki örtüsü olan maki ve ormanlar başlar.
Lemas çayının geçtiği bölgede kurulu olan kasaba bugün bir turizm merkezi durumundadır. Tarih içinde Lemas çayı, Dağlık Kilikya’yı Ovalık Kilikya’dan ayıran sınır olarak bilinmektedir. Kasabadaki antik kalıntılardan, tarihinin M.Ö. 500’lü yıllara kadar indiği görülmektedir. Roma ve Bizanslılar’dan sonra bölgeye 1100’lü yıllardan itibaren Selçuklu, Anadolu Selçuklu ve Osmanlılar hâkim olmuştur.
Kasaba, doğuda Tarsus, batıda Silifke şehirlerini birbirine bağlayan eski Roma Ticaret Yolu üzeride kuruludur. Kasabanın ne zaman Türkler’in yerleşimine açıldığı ve kuruluş tarihi bilinmemektedir. Anadolu’ya Orta-Asya’dan gelerek, Iğdır ilini kuran Oğuz boylarının bir kolu Çukurova’ya yerleşir. Bu Türkmen Yörüklerden dört kardeş Yağda nahiyesine yerleşir ve kış mevsiminde kışlak olarak da Gerce mevkisine gelirler. Burada Andon denen eşkıya ile mücadele ederler. Bu mücadelelerden sonra Kelete mevkisine oradan da Dokuzocak, Depesidelik ve Limonlu’yu meydana getiren köye 1860’lı yıllarda iskan edilirler. Bu durum Osmanlı kayıtlarından anlaşılmaktadır. 1933 Yılında köy nüfus artışından ikiye ayrılır, Sandal ve Iğdır adında iki köy kurulur. 1954 Yılında Erdemli kurulunca Iğdır adı Limonlu’ya çevrilir. Tarih içinde adı Iğdır ve Lamas olan Limonlu, 1970 yılında kasaba yapılır.
Limonlu’da bugün belediye hizmetleri, 36 personel ve 10 araçla yürütülmektedir. Kasabanın alt yapı problemi yok denecek kadar azdır. Kanalizasyon problemi de çözülmek üzeredir.
Kasabada 3 tane ilköğretim okulu vardır. Kasabada, ODTÜ’ye bağlı Erdemli Deniz Bilimleri Enstitüsü yapmış olduğu ilmî çalışmalarla göze batmaktadır. ODTÜ Deniz Bilimleri bünyesinde bir özel ilköğretim okulu ve bir özel lise mevcuttur.
Kasabada sağlık ocağı ve eczane vardır. 5 Camii bulunan kasabada Diyanet İşeri Başkanlığı’na bağlı Kur’an Kursu mevcuttur.
Limonlu kasabası Merkez, Çamlıbel, Akdeniz ve Yenimahalle olmak üzere 4 mahalleden oluşmuştur. Kasabada içme ve sulama suyu problemi yoktur. Sulama suyu cazibe ile Lemas deresinden getirilmektedir. Lemas ovası sulak bir ovadır. Ovada yer alan Körüklük gölü, yer altı sularından beslendiği için suyu kanallarla denize boşaltılmaktadır.
Limonlu ve çevresinde, çiftçilik ve hayvancılık en önemli geçim kaynağıdır. Yetiştirilen ürünler içerisinde limon, portakal, zeytin, şeftali, kayısı, erik, harnup, domates ve fasulye en göze çarpan ürünlerdir. Kasaba defne yetiştiriciliği ile de tanınmıştır.
Kasabada narenciye tarımı çok ileridir. Dünyaca ünlü Lamas Limonu’nun merkezidir. Kasabada, 120 yaşlarındaki portakal ağacı, narenciye yetiştiriciliğinin bu bölgede çok eski olduğunu göstermektedir. Kasaba sakinlerinden 80 Yaşındaki Durmuş Şeker’in evinin önündeki bahçede, yaşları 120’yi geçen iki adet Trablus cinsi portakal ağacı var. Bu portakal bir yıl meyve veriri, bir yıl vermez.
Durmuş Şeker’in ifadesine göre, limonun Türkiye’ye yayıldığı yer, Limonlu kasabasıdır. Durmuş Şeker, turunç tohumunu büyük dedesi, Adanaki adlı bir Ermeni vatandaştan alarak yetiştirdiğini de ifade etmektedir. Şeker Dede, 150-200 Yıl önce çok verimli toprağa sahip olan kasabada bir limon ağacından 18 bin meyve toplandığını ve üzerinde daha da meyve kaldığını dedelerinin anlattıklarını da söylemekten geri durmadı. O yıllarda, yüksek boylu olan limon ağaçlarının, bugün küçük boylu ve ıslah edilmiş hale getirildiğini dile getiren Şeker Dede, limonun yayılışına ait şu hikâyeyi anlattı:
“Köye bir seyyar satıcı geldi ve dedem limonu bu adama sattı. Dedem, adamın verdiği Mecidiyeleri mendile sardı. Mendil mecidiyeleri alamayacak kadar fazla olduğu için taştı ve yere düştü. Paraları görenler limonun insanı zenginleştiren bir meyve olduğunu anlayınca limon ağacı dikmeye başladı.”
Bugün kasabada alternatif ürünler içerisinde brokoli, zeytin ve muz yetiştiriciliği öne çıkmaktadır. Tarım Kredi Kooperatifi’nin öncülüğünde kurulan muz seralarında Anamur’a has çikita muz yetiştirilmektedir. Muz seracılığı yapan üreticiler, Limonlu ikliminin muz üretiminde Anamur ve Bozyazı iklimini aratmadığını ifade etmektedirler. Yılda iki defa muz hasadı yapan üreticiler, ikinci yılın sonuna doğru seranın kendini amorti ettiğini belirtmektedirler. Limonlu’da küçük çaplı da olsa hayvan besiciliği düzenli gelir getirmektedir. Kasabanın önemli geçim kaynaklarından biri de Lemas vadisi çevredeki lokanta ve piknik yerleridir. Ayrıca geçimini balıkçılık yaparak kazanan aileler de vardır.
Gelir getiren önemli sektörlerden biri de turizmdir. Pansiyon ve motel işletmeciliği yeni yeni gelişmekte olan Limonlu’da yaklaşık 2 bin adet yazlık daire var. Çadır kamplar ile Limonlu sahilinde deniz keyfini yaşamak mümkündür.
Kasabada, yeni istihdam alanı yaratan fabrikalar da mevcuttur. Bunlar Narenciye üzerine paketleme sanayisi ve plastik kasa üretimi yapan fabrikalardır. Geleneksel hayat tarzlarını devam ettiren kasaba halkı yaz, mevsimi geldiğinde Kırobası (Mara), Avgadı, Kuşluca ve Haçpınarı yaylasına çıkmaktadır. Kasaba ve çevresi tarihi yerlerle kuşatılmış vaziyettedir. Lemas deresinin geçtiği vadi dünyanın 8. büyük kanyonlarındandır. Toroslar’dan doğup Limonlu kasabasından denize dökülen Lemas çayından, çevre kasabalara su taşıyan su kemerleri Limonlu kasabasından Kızkalesi’ne kadar uzanmaktadır.
Kayacı Vadisi, Limonlu’nun hemen kuzeyinde yer almaktadır. Tarih ve doğanın birleştiği bir mekan olan Kayacı vadisinin içerisindeki sarp ve kayalık alanlar, suyun çıktığı yere kadar uzanmaktadır. Vadi içerisindeki Lemas çayı, 130 km uzunluğunda ve Orta Toroslar’dan doğup Akdeniz’e dökülmektedir. Romalılar bu su sayesinde Korykos (Kızkalesi) kentini 450 yıl egemenlikleri altında tutmuştur.
Kayacı Vadisi’ni gezerken insan kendini eşsiz bir güzelliğin ortasında bulmaktadır. Kayacı Vadisi’nde kurulan piknik yerleri, yılın dört mevsiminde Adana ve Mersinliler’in akın ettiği bir mekandır. Vadi yeterince tanıtılamadığı için sadece günübirlikçiler tarafından biliniyor. Vadide 150-200 metre yükseklikteki sarp kayaları seyretmeye insan doyamıyor. Birçok dağcı bu dik yamaçlara tırmanarak antrenman yapmaktadır. Burada gökyüzünün mavisi ile yeşilin bin bir tonunun buluşması insanda farklı duygular oluşturmaktadır.
Vadi, her mevsim rafting yapmaya elverişlidir. Vadi ve çevresindeki mağaralar, kabartma resimler, taş köprüler, su kemerleri turizme açılacağı günleri beklemektedir. Bunlardan Dokuzocak mevkiindeki 9 Değirmen görenleri hayrete düşürmektedir. Rivayet edilir ki “Dokuzocak’ta, kısrak tayını, avratlar çocuklarını kaybedermiş.”
Kaleboynu kalesi, Dokuzocak’ın üzerindeki Bağışlı denen yerde kuruludur. Eskiden vadinin geçit verdiği tek yer burasıdır. Kayacı köyü ile Limonlu arasındaki dar geçitte yolunu kaybedenler bahşiş vererek yollarını buldukları için buraya Bağışlı adı verilmiştir. Çok eski dönemlerde gemiler buraya kadar gelirmiş. Çıkan bir afet sonrası burada bir korsan gemisi batar ve Kaleboynu bugünkü halini alır.
