ESENPINAR
ESENPINARRakım 750 m olan Esenpınar kasabası Erdemli’nin en eski yerleşim yerlerinden biridir. Sandal dağının kuzeyinde kurulmuştur. Tarihi Anadolu Selçuklular dönemine kadar inmektedir. Kasabanın mezarlığındaki 1461 tarihli mezar taşlarının bulunması, merkezdeki Gövere camisi ve yanındaki çeşmenin 1741 tarihli oluşu Esenpınar’ın tarihinin eski olduğunu göstermektedir.
Kasaba yakınlarında ören yerlerin çokluğundan, Selçuklu ve Osmanlılar’dan önce bir çok medeniyetin bu bölgede hüküm sürdüğünü anlamaktayız. Poşlu, Yanıkhan ve kasabadaki ören yerleri bunların bazılarıdır. Yanıkhan bölgesindeki harabeler içinde yer alan sütunlu su sarnıçları, halen kullanılmaktadır. Yine Kayabaşı mevkiinde Romalılar ve Bizanslılar’dan kalma 40-50 m derinliğindeki su kuyusu da kullanılmaktadır. Kayabaşı’ndaki Kaleyakası adlı harabelerde çok zengin mozaikler var. Çatalağaç mevkiinde aynı dönemlerden kalan lahitler ve koltuk tipi mezarlar görülmeye değer olduğu gibi zaman içinde yok olmamak için ilgi de beklemektedir. Kanlıgöl mevkiindeki harabeler de artık yok olmaya yüz tutmuştur.
1960 Yılına kadar Gövere adı ile bilinen köy, askerî idare tarafından adı değiştirilerek bugünkü adını alır. 1992 Yılında kasaba statüsüne alınır ve belediyelik olur. Esenpınar Belediyesi 16 personelle hizmet üretmektedir. Esenpınar kasabası, Poşlu, Hacıömerli, Ağlıca, Elece (Çayıroluk) ve Merkez olmak üzere 5 mahalleden oluşmuştur. Kasaba olmadan önce köyün asıl merkezi Elece iken susuzluktan dolayı halk şimdiki kasaba merkezine yerleşmiştir. Yaklaşık 850 haneden oluşan Esenpınar’ın nüfusu 3929’dur (2000 Yılı nüfus sayımına göre). Yaz mevsimi geldiğinde yazlık nüfusu 6000 civarına çıkmaktadır. Sağlık ocağı bulunan kasabada 4 cami ve Diyanet İşleri Başkanlığı’na bağlı bir yatılı Kur’an Kursu mevcuttur.
Kasabadaki ilköğretim okulu, taşımalı eğitimde merkezî okul konumundadır. Ağlıca mahallesindeki okul ilköğretim 5’e kadar eğitim vermektedir. Yöre halkı okumaya düşkündür. Okur-yazar oranı % 100 oranındadır. Erdemli ve çevresinde yüksek okul mezunu bakımından ileri seviyededir.
Kasaba, Erdemli’ye 27 km, sahile 16 km uzaklıktadır. Ulaşım, Limonlu kasabası üzerinden sağlanmaktadır. Kasabanın minibüsleri her saat başı Erdemli’den hareket etmektedir. Ayrıca özel araçlarla da ulaşım kolaydır.
Esenpınar ve çevresinde Akdeniz iklimi hüküm sürer. Halk deyimiyle orta bahşiş bir iklim vardır, yani kışları yağışlı ve soğuk, yazları sıcak ve kurak geçmektedir. Kasaba halkının bir kısmı kış mevsimini Erdemli ve sahilde geçirmektedir. Konar-göçer hayatı yaşayan Yörükler ise (özellikle Sarıkeçili Yörükleri) kış mevsimini, kasaba ve çevresinde geçirirler.
Bölgenin en yüksek yeri Sandal dağıdır. Dağ eteklerinde bölgenin karakteristik bitkisi makinin yanında sandal, defne, mersin, tesbi, çaltı dikeni gibi çok çeşitli bitkiler vardır. 850 Metre yükseklikteki dağda, Askerî amaçlı kullanılan vericilerin yanında TRT, TELSİM, AVEA, TÜRKCELL, TELEKOM vericileri de vardır. Ayrıca dağda, Erdemli Orman İşletme Müdürlüğü’ne bağlı orman gözetleme kulesi de hizmet vermektedir.
Sandal dağında Ziyaret denilen dilek mağarası, çeşitli rahatsızlıklardan kurtulmak için şifa arayanların çokça geldiği bir yerdir.
Sulama ve içme suyu problemi olmayan Esenpınar kasabasında halk geçimini tarımla sağlamaktadır. Sulama amaçlı olarak Köy Hizmetleri’nin yaptırdığı gölet ve vatandaşın cazibe ile Lemas çayından getirdiği sular, kasabadan göçü durdurmuş ve sulu tarıma geçilmesine sebep olmuştur.
Esenpınar ve çevresinde, meyvecilik ve sebzecilik gelişmiş vaziyettedir. Domates, fasulye ve karnabahar yetiştiriciliği kasaba ekonomisine büyük katkı sağlamaktadır.
Yörede meyvecilik de üst düzeydedir. Elma ve şeftali bölge çiftçilerinin vazgeçilmezlerindendir. Küçük çaplı da olsa nar, incir, ceviz ve badem de yetiştirilmektedir.
Bölgede bodur elma yetiştiriciliği çevre çiftçilerine örnek olacak şekilde yapılmaktadır. Yörede 20 bin kök bodur elma ağacı dikilidir ve çiftçiler bodur elma dikimine yönelmiştir. 1 Dönüme birer metre aralıklarla dikilen 330 bodur elma ağacı dikildiği yıl ürün vermektedir. Bir ağaç ortalama 30-40 kg elma vermekte ve işçilik açısından da tasarruf sağlamaktadır. Yörede 12 çeşidi dikilen bodur elmalarda hasat, Temmuz ayından Ekim ayı sonuna kadar devam etmektedir.
Yörede defne yetiştiriciliği gelişmiş durumdadır. Kasaba halkının bir diğer geçim kaynağı da hayvancılıktır. Küçükbaş hayvancılığının yanında sığır besiciliği de görülmektedir.