Vergi uzmanı Prof. Şükrü Kızılot,
yürürlüğe giren Yeni İş Kanunu'nu büyüteç altına aldı.

UZUN süredir tartışılan Yeni İş Kanunu nihayet çıktı. Milyonlarca işçiyi ve işvereni yakından ilgilendiren yeni İş Kanunu ile çalışma hayatına ilişkin önemli düzenlemeler yapıldı.

Daha önceki 1475 Sayılı İş Kanunu'nu tamamen yürürlükten kaldıran 4857 sayılı yeni İş Kanunu ile yapılan önemli değişiklikler şöyle:

YENİ ÇALIŞMA BİÇİMLERİ:

Yeni İş Kanunu ile;

Kısmi süreli çalışma,

Çağrı üzerine çalışma,

Geçici (ödünç) iş ilişkisi,

Telafi çalışması,

Belirli süreli çalışma,

Kısa süreli çalışma,

gibi yeni çalışma biçimleri getiriliyor.

CUMARTESİ

NORMAL GÜN: Yeni yasa ile cumartesi günleri normal çalışma günü haline getiriliyor. Ayrıca ‘‘yedi günlük zaman dilimi içinde, kesintisiz en az 24 saat dinlenme (hafta tatili) verilir’’ denilmek suretiyle, işverene hafta içinde herhangi bir günü tatil ilan etme olanağı sağlanıyor.

DENEME SÜRESİ 2 AY:

Daha önce bir ay olan ‘‘deneme süresi’’, yeni yasa ile iki aya çıkartıldı. Toplu iş sözleşmeleri ile bu süre dört aya kadar uzatılabilecek.

İşçinin çalıştığı günler için ücret ve diğer hakları saklı kalmak üzere, taraflar deneme süresi içinde, iş sözleşmesini ‘‘bildirim süresine gerek olmaksızın’’ ve ‘‘tazminatsız’’ feshedebilecekler.

ÖDÜNÇ İŞÇİ SERBEST:

İşverenler, işçilerini holding bünyesi içinde veya aynı şirketler topluluğuna bağlı başka bir işyerinde veya yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla işçinin de rızası alınmak suretiyle ödünç olarak verebilecekler.

Ödünç iş ilişkisi altı ayı geçmemek üzere yazılı olarak yapılacak. Gerektiğinde en fazla iki kez yenilenebilecek.

İşçiyi ödünç alan işveren, sadece işçinin kendisinde çalıştığı sürede ödenmeyen ücretinden, işçiyi gözetme borcundan ve sosyal sigorta primlerinden ödünç veren işveren ile birlikte sorumlu olacak. Bu durum, işverenlerin sekreterine, çaycısına, temizlikçisine şirket kurdurtup, halen çalıştırdığı işçileri bu şirketlerden ödünç alarak, çalıştırdığı işçilerin kıdem, ihbar izin ücreti gibi haklarına karşı sorumluluktan kurtulmaları yolunu açabilecek. Çünkü ödünç işçi çalıştıran işverenin kıdem, ihbar ve izin ücretinden de sorumlu olduğu Yasa hükmünde yer almıyor.

YILLIK İZİN SÜRELERİ ARTIRILDI:

İşçilere verilecek ‘‘yıllık izin süresi’’ hizmetlerine göre artırılmak suretiyle yeniden düzenlendi. Buna göre; hizmet süresi;

Bir yıldan beş yıla kadar (beş yıl dahil) olanlara 14 günden,

Beş yıldan fazla 15 yıldan az olanlara 20 günden,

15 yıl (dahil) ve daha fazla olanlara 26 günden

18 ve daha küçük yaşta olan işçilere 50 ve daha yukarı yaştaki işçilere 20 günden az olamayacak.

Yıllık izin süreleri iş sözleşmeleri ve toplu iş sözleşmeleri ile artırılabilecek.

Cinsel taciz iş akdini bozacak

ÖNCEKİ İş Yasası'nın, işçinin bildirimsiz fesih hakkı ile ilgili hükümleri genel olarak korunmakla birlikte, yeni düzenlemeye ‘‘cinsel taciz’’e ilişkin hüküm konuldu.

Buna göre, işverenin işçiye cinsel tacizde bulunması, işçinin işyerinde başka bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından

cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen, işverenin gerekli önlemleri almaması

durumunda, işçi sözleşmesini bildirimsiz olarak sona erdirebilecek.

Zimmetine para geçiren bildirimsiz atılacak

AHLAK ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ile ilgili bir yılık hak düşürücü sürenin, işçinin olaydan maddi menfaat sağlanması halinde uygulanmaması öngörülüyor.

Ülkemizde son yıllarda, özellikle bankacılık alanında yaşanan kötü niyetli davranışlar dikkate alınarak yapılan düzenlemeye göre, işçinin kendisine maddi çıkar sağlayacak bir yolsuzluk yaptığının aradan bir yıl geçtikten sonra öğrenilmesi yada anlaşılması durumunda da sözleşmesi bildirimsiz olarak feshedilebilecek.

Doğum izni 4 aya çıktı

DAHA önce, 6 haftası doğumdan önce, 6 haftası doğumdan sonra olmak üzere toplam 3 ay olan doğum izni; 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası doğumdan sonra olmak üzere toplam 4 aya çıkartıldı.

Ayrıca doğum yapan kadına, çocuk bir yaşına gelene kadar günde 1,5 saat süt izni verilecek.

İşten atma yazılı gerekçeyle olacak

İŞÇİNİN hizmet akdini fesheden işverenin, fesih bildirimini yazılı olarak yapması ve işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebi açık ve kesin bir şekilde fesih nedeni olarak bildirmesi gerekiyor.

Hizmet sözleşmesi işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshediliyorsa, önce işçiye hakkındaki iddialara karşı savunma fırsatı verilecek. Aksi halde hizmet sözleşmesi işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemeyecek.

Kıdem Tazminatı şimdilik duruyor

KIDEM Tazminatı Fonu'na ilişkin kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesi hükümlerine göre kıdem tazminatı hakları saklı tutuluyor.

İşçilerin iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazandıracak şekilde sona erdiğinde saklı tutulan süreler için iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki son ücretleri üzerinden kıdem tazminatı işverence ödenecek.

Kıdem Tazminatı Fonuna ilişkin kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa veya yeniden iş sözleşmesi yapılarak işe alınan işçiler ile, halen çalışmakta olanların Kıdem Tazminatı Fonuna ilişkin kanunun yürürlük tarihinden sonraki hizmet süreleri hakkında yaşlılık, emeklilik, malûllük, ölüm ve toptan ödeme halleri ile adına en az 10 yıl prim ödenen işçinin isteği haline mahsus olmak üzere ödenecek kıdem tazminatı için bir Kıdem Tazminatı Fonu kurulacak.

İş Yasası'nın, işçinin bildirimsiz fesih hakkı ile ilgili hükümleri genel olarak korunmakla birlikte, yeni düzenlemeye e ilişkin hüküm konuldu.Buna göre, işverenin işçiye cinsel tacizde bulunması, işçinin işyerinde başka bir işçi veya üçüncü kişiler tarafından cinsel tacize uğraması ve bu durumu işverene bildirmesine rağmen, işverenin gerekli önlemleri almaması durumunda, işçi sözleşmesini bildirimsiz olarak sona erdirebilecek.ve iyi niyet kurallarına uymayan haller ile ilgili bir yılık hak düşürücü sürenin, işçinin olaydan maddi menfaat sağlanması halinde uygulanmaması öngörülüyor.Ülkemizde son yıllarda, özellikle bankacılık alanında yaşanan kötü niyetli davranışlar dikkate alınarak yapılan düzenlemeye göre, işçinin kendisine maddi çıkar sağlayacak bir yolsuzluk yaptığının aradan bir yıl geçtikten sonra öğrenilmesi yada anlaşılması durumunda da sözleşmesi bildirimsiz olarak feshedilebilecek. önce, 6 haftası doğumdan önce, 6 haftası doğumdan sonra olmak üzere toplam 3 ay olan doğum izni; 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası doğumdan sonra olmak üzere toplam 4 aya çıkartıldı.

Ayrıca doğum yapan kadına, çocuk bir yaşına gelene kadar günde 1,5 saat süt izni verilecek. hizmet akdini fesheden işverenin, fesih bildirimini yazılı olarak yapması ve işçinin yeterliliğinden veya davranışlarından ya da işletmenin, işyerinin veya işin gereklerinden kaynaklanan geçerli bir sebebi açık ve kesin bir şekilde fesih nedeni olarak bildirmesi gerekiyor.Hizmet sözleşmesi işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshediliyorsa, önce işçiye hakkındaki iddialara karşı savunma fırsatı verilecek. Aksi halde hizmet sözleşmesi işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemeyecek. Tazminatı Fonu'na ilişkin kanunun yürürlüğe gireceği tarihe kadar işçilerin kıdemleri için 1475 sayılı İş Kanununun 14. maddesi hükümlerine göre kıdem tazminatı hakları saklı tutuluyor.İşçilerin iş sözleşmeleri kıdem tazminatına hak kazandıracak şekilde sona erdiğinde saklı tutulan süreler için iş sözleşmesinin sona erdiği tarihteki son ücretleri üzerinden kıdem tazminatı işverence ödenecek.Kıdem Tazminatı Fonuna ilişkin kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra ilk defa veya yeniden iş sözleşmesi yapılarak işe alınan işçiler ile, halen çalışmakta olanların Kıdem Tazminatı Fonuna ilişkin kanunun yürürlük tarihinden sonraki hizmet süreleri hakkında yaşlılık, emeklilik, malûllük, ölüm ve toptan ödeme halleri ile adına en az 10 yıl prim ödenen işçinin isteği haline mahsus olmak üzere ödenecek kıdem tazminatı için bir Kıdem Tazminatı Fonu kurulacak.